Projekty

Badania i publikacje

Mela Muter Research Centre od 2021 roku bada i opracowuje twórczość Meli Muter w celu przygotowania pierwszej kompleksowej monografii tej artystki, a także opracowań dotyczących jej relacji z innymi artystami. Główną badaczką w tym zakresie jest dr Ewa Bobrowska. Projekt zakłada wydanie następujących publikacji jej autorstwa:

 

1. Monografia Meli Muter - w języku polskim (termin wydania: 2024), francuskim (2025) i angielskim (2025).
2. Opracowanie z komentarzem korespondencji pomiędzy Melą Muter a jej ukochanym, francuskim działaczem socjalistycznym, Raymondem Lefebvrem, z lat 1917-1920, obrazujące wpływ ich relacji na twórczość artystki. We współpracy z francuską historyczką Rachel Mazuy (termin wydania: 2025).
3. Opracowanie z komentarzem korespondencji listów Meli Muter do francuskiej malarki Josette Bournet i jej rodziny, z lat 1938 – 1965 (termin wydania: 2026).

 

Wyżej wymienione badania i wydawnictwa są punktem wyjścia do przygotowania retrospektywnej wystawy monograficznej Meli Muter, a także katalogu dzieł wszystkich artystki.

 

dr Ewa Bobrowska – kierowniczka i opiekunka merytoryczny projektu, historyczka sztuki (Université Paris Panthéon-Sorbonne) i psycholożka (Uniwersytet Jagielloński). Zajmuje się historią sztuki XIX i XX wieku, zwłaszcza twórczością polskich artystów czynnych poza Polską (praca doktorska, Uniwersytet Paris-Panthéon- Sorbonne, 2001; opublikowana w tłumaczeniu polskim pt. "Artyści polscy we Francji 1890-1918. Wspólnoty i indywidualności" (DiG, Warszawa 2004) oraz sztuką kobiet. Autorka, komisarz, doradczyni naukowa wystaw we Francji, Polsce i USA, m.in. "Między Montmartre’em a Montparnasse’em, Muzeum Śląskie w Katowicach", 2017; "Olga Boznańska (1865- 1940)", Muzeum Narodowe w Krakowie, Muzeum Narodowe w Warszawie, 2014/2015, "Polonia. Les Polonais en France de 1830 à nos jours", Cité nationale de l'histoire de l'immigration, Paryż, 2011. Jest autorką licznych artykułów, tekstów do katalogów oraz wystąpień na temat artystów tworzących poza Polską (m.in. Olgi Boznańskiej, Meli Muter, Szymona Mondzaina, Leona Hirszenberga, Bolesława Biegasa, Konstantego Brandla, Józefa Pankiewicza, Jana Rubczaka, Witolda Januszewskiego, Lubomira Tomaszewskiego); współorganizatorka międzynarodowych konferencji naukowych i programów badawczych m.in.: „Des collections aux musées. Collectionneurs et passeurs culturels au temps de Feliks Jasieński (1861-1929) / From Collections to Museums: Collectors and Cultural Mediators in the Time of Feliks Jasieński (1861-1929)” (Paris, 2021) ; „Parmi les hommes, les objets et les signes. Hommage à Krzysztof Pomian" (Paris, 2019); Jest członkinią zespołu redakcyjnego czasopisma Archiwum Emigracji. W latach 1988-2002 była kustoszką, a następnie kierowniczką kolekcji artystycznych Biblioteki Polskiej w Paryżu. Od 2003 koordynatorka, a od 2008 kierowniczka programów naukowych w Terra Foundation for American Art w Paryżu. Członkini Polskiego Towarzystwa Historyczno-Literackiego, Stowarzyszenia Saisons de culture, członkini zarządu stowarzyszenia Cité Falguière w Paryżu.

 

Ewa Bobrowska jest autorką następujących publikacji dotyczących Meli Muter:

• Les artistes venues de l’Est [w:] Pionnières. Artistes dans le Paris des années folles, red. Camille Morineau i Lucia Pesapane, Editions de la Réunion des musées nationaux – Grand Palais, Paris 2022.
• L’indépendance politique et créatrice: les artistes Polonaises à Paris s’affirment, "Folia Sociologica" 80, 2022, https://orcid.org/0000-0002-2909-4800
• Mela Muter [w:] Collioure, Babel des arts 1905-1945 (katalog wystawy), red. Claire Muchir, Musée de Collioure et In Fine éditions d’art, Collioure 2022.
• Wielka dama malarstwa: Mela Muter (1876-1967) [w:] Polacy w Paryżu. Historia i wspolczesność, red. Janusz Gmitruk, Zbigniew Judycki, Tadeusz Skoczek, Muzeum Historii Polskiego Ruchu Ludowego, Warszawa 2022.
• Emancypantki? Artystki polskie na scenie artystycznej Paryża w XX wieku, "Archiwum Emigracji", t. (1-2) 16-17, 2012, s. 11-27.
• Portret «szalonych lat»: Mela Muter na międzynarodowej scenie artystycznej Paryża (wersja francuska: Un portrait des «années folles»: Mela Muter et la scène artistique internationale de Paris) [w:] Mela Muter. Malarstwo. Peinture (katalog wystawy), red. Mirosław A. Supruniuk, Toruń 2010.

 

Edukacja kulturalna

W 2023 roku przypada 100. rocznica wystawy indywidualnej Muter w warszawskiej Zachęcie. W nawiązaniu do tego wydarzenia zostanie rozpoczęty projekt Życie z pasją. Cyfrowe muzeum polskiej malarki Meli Muter i inne działania edukacyjne, którego celem będzie przybliżenie życia i twórczości artystki szerokiemu gronu odbiorców, w szczególności dorosłym i młodzieży. Mela Muter spędziła większość swojego życia we Francji jako emigrantka. Wypracowała wówczas swój indywidualny postimpresjonistyczny styl, który przyniósł jej uznanie ówczesnego świata sztuki. Uważana jest za jedną z najważniejszych kobiet artystek École de Paris. Jej postawa i twórczość mogą stać się znakomitą inspiracją dla życia z pasją w każdym wieku. Działaniami w ramach projektu będą: zaprojektowanie i budowa cyfrowego muzeum Meli Muter na podstawie materiałów archiwalnych i prac artystki; publikacja książki na temat jej życia i twórczości, oraz szereg działań edukacyjnych, w tym warsztaty plastyczne.

 

Badania konserwatorskie

Wśród naszych zainteresowań znajdują się również badania od strony technologii i techniki, jak i prace konserwatorskie dzieł Meli Muter. W pierwszym etapie zostaną przeprowadzone badania technologiczne, tzw. badania nieniszczące, 50-100 obrazów olejnych na różnych podłożach (płótno, tektura, sklejka) Meli Muter z różnych kolekcji polskich, a w konsekwencji także opracowanie i publikacja wyników tych prac. Stanowić one będą wstęp do kolejnych projektów w zakresie badań twórczości artystki również na innych podłożach i w innych technikach malarskich.